Sesión Gonzalo: Didáctica da ensinanza das linguas estranxeiras. Dossier

PRIMEIRA SESIÓN

Na primeira sesión co docente Gonzalo Fontenla comezouse cunha introdución da derradeira materia do mestrado. Tras a presentación, fixemos por primeira vez unha actividade utilizando o diagrama de Venn para proceder a debater as similitudes e diferenzas entre a lingua materna e a lingua estranxeira. Este diagrama componse de dous círculos sobrepostos que nos deixan tres ocos para establecer as devanditas similitudes e diferenzas que completamos en grupo, posteriormente debatendo os nosos resultados con outro grupo. A continuación podemos atopar os resultados da actividade co diagrama. 

 

Xa  rematado o debate co diagrama, o docente procedeu a definirnos as linguas segundo do contexto de aprendizaxe, así diferenciamos os seguintes conceptos:

·         Lingua inicial: a primeira lingua que un neno ou unha nena adquiren antes da etapa escolar e de maneira inconsciente sen ningún tipo de intención concreta. Pódense chegar a adquirir dúas linguas iniciais.

·     Lingua segunda: é a lingua que se adquire na escola, pódese considerar como a lingua vehicular, administrativa ou como a lingua de ensino. Podemos ter varias linguas segundas.

·       Lingua estranxeira: non é nin inicial nin segunda, só se adquire no contexto escolar, cunha intención clara e en ningún caso se trata da lingua vehicular.

Unha vez que se nos aclararon os termos anteriores, comezamos cunha placemat activity, esta trátase dunha actividade que se compón dunha fase individual e unha fase grupal e que ten como obxectivo a creación dun debate. Nun folio A3 debuxamos un rectángulo que constaba de catro apartados para que os catro membros do grupo escribiran a súa resposta. As preguntas que tivemos que responder foron as seguintes: 1.  Inditex ten 6930 tendas ao redor do mundo, que lingua utiliza cos seus clientes? En que lingua se comunica coa central de Arteixo? 2. Un grupo de Erasmus de 5 países europeos saen de festa e teñen que decidir o local, en que lingua se comunicarán? As respostas que se deron por parte dos membros do grupo foron unánimes como podemos observar na seguinte imaxe.

Para finalizar a primeira sesión con Gonzalo e en relación coa anterior actividade, o docente definiunos os seguintes conceptos das diferentes linguas en contexto:

• Lingua habitual: a lingua que se utiliza na maioría dos contextos lingüísticos, non ten que ser lingua inicial ou segunda.

•  Lingua de traballo: principal medio de comunicación nunha empresa, organismo internacional ou estado plurilingüe.

•   Lingua vehicular: medio de comunicación entre falantes de linguas diferentes.

SEGUNDA SESIÓN

A segunda sesión comezámola falando sobre os diferentes repertorios lingüísticos que nos podemos atopar dentro de dúas comunidades:

• Comunidade lingüística: unha comunidade de falantes que partillan dun mesmo repertorio lingüístico.

• Comunidade de lingua: falantes que partillan o coñecemento e uso dunha mesma lingua.

Tras esta explicación, realizamos unha práctica utilizando de novo o diagrama de Venn que xa coñecemos da primeira sesión. Utilizamos tamén a estratexia do debate en pirámide para comparar o repertorio lingüístico da clase, comezando primeiro en parella, entre catro, oito e finalmente a clase enteira. Nesta actividade centrámonos en comparar os elementos lingüísticos que coñecemos e podemos manexar (rexistros, dialectos, etc...) e o propio repertorio no que conseguimos ter entre catro persoas: galego (gheada e seseo), castelán con galeguismos, inglés, alemán e austríaco, portugués, italiano e francés. A continuación temos o diagrama que completamos e a táboa do google docs onde aparece o repertorio lingüístico de toda a clase. 

 

 

LINGUAS	VARIEDADES XEOGRÁFICAS	VARIEDADES SOCIAIS (SEXO, IDADE, CLASE SOCIAL, PROFESIÓN...)
español (C2)	de España (norte: Galicia y Asturias, sur: Extremadura y Andalucía; madrileño)	pesca, automoción, jurídico, lenguaje inclusivo
inglés (C2)	de Sur de Inglaterra, Gales, Escocia, Australia, India, Estados Unidos	pesca, automoción, jurídico
galego (C2)	occidental, central e oriental + seseo + gheada ría de muros e noia + Eo-naviega, ourensano (manzaneda), coruño, vigués
catalán (A2)
francés (B2)	de Francia, Suiza y Canadá	automoción
alemán (A2)	de Alemania, austríaco (steiermark, viena)
portugués (C1)	de Portugal
italiano (A2)	napolitano e siciliano, calabrés
vocabulario básico en Indonesio
Hindi
bable
lengua de signos española
Barallete		lenguaje de los canteros
chino
valenciano

Polo tanto, podemos dicir que a clase trátase dunha comunidade de lingua posto que compartimos o coñecemento e o uso de varias linguas, mais non unha comunidade lingüística porque non todos partimos do mesmo repertorio lingüístico.

Posteriormente proseguimos coa temática da didáctica da ensinanza de linguas estranxeiras entre as que tratamos:

• Didáctica da lingua inicial
• Didáctica da lingua segunda
• Didáctica da lingua estranxeira
• Metodoloxía AICLE
• Aprendizaxe precoz da Lingua Estranxeira
• Linguas estranxeiras para fins específicos

Para tratar de comprender as diferentes metodoloxías que se utilizan nos diferentes contextos completamos a seguinte táboa, na que practicamente as respostas foron máis ben semellantes.

CONTEXTO APRENDIZAXE	QUE METODOLOXÍA SE DEBE USAR?	QUE METODOLOXÍA SE PODE USAR?
1. Escola Oficial de Idiomas.	Lingua estranxeira Lingua inicial	Lingua segunda CALL (Flipped & Blended) OLE
2. Asociación de Mulleres Viúvas.	OLE Lingua estranxeira	Lingua estranxeira Fines específicos OLE
3. Ciclo Superior de Axencia de Viaxes.	Fines específicos	AICLE CALL (Blended, Flipped, Full-online)
4. Materia de ciencias en 4ª da ESO dun centro plurilingüe.	AICLE	CALL (Blended, Flipped)
5. Nunha aula de 1º de primaria.	Aprendizaxe precoz de linguas estranxeiras YLE	YLE Lingua estranxeira Aprendizaxe precoz AICLE
6. Nunha escola británica/francesa/alemana en Madrid dependente do Ministerio de Asuntos Exteriores dese país.	Lingua segunda/lingua inicial AICLE	YLE AICLE CALL (Blended, Flipped)
7. Na UNED.	CALL (Full-online, Blended, flipped)	CALL (full-online)
8. Nun país africano de lingua oficial inglesa/francesa.	Lingua inicial/ lingua segunda	Aprendizaxe precoz de linguas estranxeiras YLE OLE

Seguidamente, cambiamos de temática para centrarnos nas distintas variábeis que afectan á situación do ensino de linguas estranxeiras en infantil e primaria, secundaria, FP, EOIs, ensino a maiores ou na situación de aprendizaxe do castelán como LE. As variábeis que poden afectar ao ensino son: por un lado as características individuais do alumnado, destacando principalmente a idade posto que aprendemos de xeito diferente en cada etapa, tendo sempre en conta o nivel de maturidade, o desenvolvemento congnitivo, a capacidade de análise, reflexión e formalización; o contexto do centro onde se leva a cabo a práctica docente; e finalmente as necesidades e obxectivos do proceso de ensinanza-aprendizaxe. 

Para poder entender mellor estas variábeis, retomamos o diagrama de Venn onde estudamos as diferenzas na ensinanza de persoas adultos e crianzas, e este foi o resultado final:

A continuación, o docente procedeu a ensinarnos un vídeo onde se utiliza a metodoloxía da resposta física total en alumnado de curta idade

Na última parte da sesión utilizamos o traballo en pirámide para debater sobre: a influencia da L1 na L2 e a nosa opinión sobre a utilización da L1 na clase de L2. Houbo multitude de respostas que nos axudaron a levar a cabo un debate interesante e enriquecedor, que resultou na explicación das diferenzas entre as linguas aglutinantes e analíticas e o concepto de interlingua descoñecido para moitos de nós.

Finalmente, ao non ter tempo suficiente tivemos que tratar por encima o concepto de erro e o seu tratamento, os diferentes tipos de centros de ensino que nos podemos atopar e as tendencias de investigación como a motivación, a aptitude e a multicompetencia.